Over urbex en de wet
Over urbex en de wet
Urbex balanceert vaak op het randje van het illegale. Weet waar je aan begint!
Er bestaat nogal wat onduidelijkheid (onwetendheid?) over de juridische context van onze hobby. Nochtans is het interessant om op de hoogte te zijn van je rechten, mocht je onverhoopt toch ergens in de problemen komen. Laten we – vooraleer we de wetboeken tackelen – beginnen met een algemene wetmatigheid, die stelt dat je met honing meer vliegen vangt dan met azijn. Ik bedoel hiermee: als je in de problemen komt, blijf rustig, vriendelijk en respectvol. Als je je goede wil toont, is de kans groot dat je zelf ook met goede wil bejegend wordt…
VAN BUITEN NAAR BINNEN. ENKELE JURIDISCHE TERMEN NADER TOEGELICHT:
BRAAK EN BRAAK VAN AFSLUITING
Braak of inbraak is op zich geen afzonderlijk misdrijf, maar is wel een verzwarende omstandigheid bij het misdrijf diefstal (zie later). Maar let op: het vernielen van goederen (vandalisme) is op zich uiteraard wèl strafbaar (artikelen 534ter en 528 ev. van het Strafwetboek)
- BRAAK (ARTIKEL 484 SW)
Braak bestaat in het openbreken, stukbreken, beschadigen, afbreken of wegnemen van om het even welke in- of uitwendige sluiting van enig huis, gebouw, bouwwerk of aanhorigheden, van een vaartuig, een wagon, een voertuig; in het openbreken van gesloten kasten of meubels, bestemd om ter plaatse te blijven en om de daarin besloten voorwerpen te beveiligen. - AFSLUITINGEN (ARTIKEL 545 SW)
Met gevangenisstraf van acht dagen tot zes maanden en met geldboete van zesentwintig euro tot tweehonderd euro of met een van die straffen alleen wordt gestraft hij die geheel of ten dele grachten dempt, levende of dode hagen afhakt of uitrukt, landelijke of stedelijke afsluitingen, uit welke materialen ook gemaakt, vernielt; grenspalen, hoekbomen of andere bomen, geplant of erkend om de grenzen tussen verschillende erven te bepalen, verplaatst of verwijdert.
Merk op dat de wetgever geen onderscheid maakt in wat allemaal als “afsluiting” in aanmerking genomen moet worden. In het geval van afsluitingen geldt bovendien dat ook het louter “verplaatsen” van een afsluiting (bijvoorbeeld een Heras-hek opzij zetten, ook al maak je niets stuk) volstaat om onder de toepassing van dit artikel te vallen!
INKLIMMING
Net zoals “braak” is “inklimming” (art. 486 Sw.) op zich geen misdrijf, maar is het een verzwarende omstandigheid bij het misdrijf diefstal.
Inklimming wordt genoemd:
- Het binnenkomen over muren, deuren, daken of om het even welke andere afsluiting, in huizen, gebouwen, binnenplaatsen, neerhoven, bouwwerken van welke aard ook, tuinen, parken, besloten erven;
- Het binnenkomen door een ondergrondse opening die niet gemaakt is om tot toegang te dienen.
HUISVREDEBREUK OF WOONSTSCHENNIS
- HUISVREDEBREUK (ARTIKEL 439 SW)
Met gevangenisstraf van vijftien dagen tot twee jaar en met geldboete van zesentwintig euro tot driehonderd euro [te vermenigvuldigen met 6] wordt gestraft hij die, zonder een bevel van de overheid en buiten de gevallen waarin de wet toelaat in de woning van bijzondere personen tegen hun wil binnen te treden, in een door een ander bewoond huis, appartement, kamer of verblijf, of in de aanhorigheden ervan binnendringt, hetzij met behulp van bedreiging of geweld tegen personen, hetzij door middel van braak, inklimming of valse sleutels. - BEWOOND HUIS (ARTIKEL 479 SW.)
Als bewoond huis wordt beschouwd elk gebouw, appartement, verblijf, loods, elke zelfs verplaatsbare hut of elke andere gelegenheid die tot woning dient. - AANHORIGHEDEN (ARTIKEL 480 SW.)
Als aanhorigheden van een bewoond huis worden beschouwd de binnenplaatsen, neerhoven, tuinen en alle andere besloten erven, alsook de schuren, stallen en alle andere bouwwerken die zich daarin bevinden, onverschillig waarvoor zij gebruikt worden, zelfs wanneer zij een afzonderlijke ruimte vormen binnen de algemene omheining.
Merk op dat – zo lang je een gebouw betreedt dat onbewoond is – er geen sprake kan zijn van “huisvredebreuk” of “woonstschennis”. De voorwaarde hiervoor is immers dat het gebouw ook daadwerkelijk bewoond moet zijn. Het betreden van verlaten kerken, fabrieken, ondergrondse constructies e.d.m. kunnen dus sowieso nooit het voorwerp uitmaken van huisvredebreuk. Anderzijds hoeft het niet per se te gaan om een traditioneel huis. Ook een loods kan in de ogen van de wetgever tot woonst dienen. Bovendien valt ook het betreden van een aanhorigheid (schuur, stal, garage,…) bij een bewoond gebouw onder het begrip woonstschennis. Ook een leegstaande woning waarin een “kraker” zijn intrek genomen heeft, valt te beschouwen als een “bewoond gebouw”.
DIEFSTAL
DIEFSTAL (ARTIKEL 461 SW.)
Hij die een zaak die hem niet toebehoort, bedrieglijk wegneemt, is schuldig aan diefstal.
(Met diefstal wordt gelijkgesteld het bedrieglijk wegnemen van andermans goed voor een kortstondig gebruik.)
Het spreekt vanzelf dat wij als urban explorers geen zaken meenemen van een locatie die we bezoeken. “Take nothing but pictures”! Maar let op, want hier zit een flinke adder onder het gras. De wet van 25 juni 1964 voegde een tweede lid toe aan artikel 461 Sw. Dit gebeurde naar aanleiding van het fenomeen “joy riding”, waarbij een wagen voor kortstondig gebruik weggenomen en later teruggebracht werd. Sindsdien is ook gebruiksdiefstal (diefstal voor kortstondig gebruik) strafbaar. En hier komt het addertje: het verplaatsen van zaken (staging) kan geïnterpreteerd worden als het zich kortstondig toe-eigenen van die zaak. Als m.a.w. uit je foto’s blijkt dat je bijvoorbeeld de inboedel verplaatst hebt (ook al heb je die achteraf teruggeplaatst), zou dat door een boze rechter gezien kunnen worden als gebruiksdiefstal, waarbij ook de hierboven vermelde verzwarende omstandigheden (braak, inklimming) om de hoek komen kijken! Blijf dus best gewoon overal af!
BESLUIT
Ook al lijken er op het eerste zicht weinig of geen strafrechtelijke gevolgen te zijn voor urban explorers die de hobby ernstig nemen en zich aan de ongeschreven regels houden, valt het niet uit te sluiten dat een betrapping op privaat eigendom toch verkeerd uitdraait. Als een kwaadwillige eigenaar zich immers burgerlijke partij stelt vanwege jouw aanwezigheid op zijn eigendom, zal het van het soevereine oordeel van de rechter afhangen of je bezoek alsnog een staartje krijgt. Enige voorzichtigheid en discretie blijft dus wel geboden.
Het lijkt ons vanzelfsprekend, maar we benadrukken het toch nog maar even: maak niets stuk en blijf overal af. “Take nothing but pictures; leave nothing but footprints”! Wanneer je door de politie of door de eigenaar verzocht wordt het gebouw of het terrein te verlaten, is het aan te bevelen om onmiddellijk gevolg te geven aan dat verzoek.
En tot slot nog even dit: gemeenten en lokale politie beschikken sinds enige tijd over de mogelijkheid om een "gemeentelijke administratieve sanctie" (de beruchte GAS-boete) op te leggen. Er zijn gemeenten (onder meer de gemeente waar zich Boucherie Gepetto bevindt), die dit toepassen voor het onrechtmatig betreden van privé eigendom. Opgelet dus, want zo'n boete kan al snel € 250 bedragen...